حلیم صهبا

نگاه به ادامه بحران افغا نستان ،تزلزل

شعاع تک قطبی جهان : 11/9/97

نوشته: حلیم صهبا

پروژه استخدام، حفظ پنا گاه ها ، حمایت ، تعلیم وتربیه ، تجهیز وگسیل گروه های هراس افگن به افغانستان ، باانتقال حاکمیت درهشتم ثور 1371 مبدائی رسیدن به هدف ، طرح عمق استراتیژی جهان امپریالیزم ، ارتجاع منطقه وحلقات مزدورداخلی فرصت بود، ارتجاع وامپریالیزم توسل به حاکمیت مخالفین هفتم ثور را مختص به پروپاشی اتحاد شوری وپایان جنگ سرد ربط داده شعار جهان تک قطبی براه افتاد . بعضی قلم بدستان امریکا را ابر قدرت جهانی شمرده مباهات میگردید که تک قطبی روال زندگی ملل جهان را ثبات خواهد بخشید ؟ البته انانیکه با ماهیت امپریالیستها ومتحدینش اگاه بودند میدا نستند ایالات متحده امریکا به حفظ منافع خویش معتقد است نه تغیر زندگی دیگران؟ چنانچه بمشا هده رسید مرحلهء نخست پروژه تسلط به حاکمیت ، زمانی بود که هریک سران گروهای متخاصم ، حضور خودرا بروند رهبری امورادعا نموده مطابقت با رهنمودات حامیان خویش بتمام هستی واساسات دولتسازی درکشور خود شان (افغا نستان) پایان دادند .یکی از سلوک رهبری امریکا نیزهمین است که مجرد رسیدن به هدف باید امکانات مادی وتخنیکی قبلی متلاشی شوند .

افکارعامه پا کستانی سال 1992فروپاشی اتحاد شوروی را نتیجه خدمات تسهیلاتی پا کستان به مخالفین رژیم کابل ارتباط داده وخودرا علمبردار پایان حاکمیت ابرقدرت شوروی محسوب دانست ، جهان امپریالینزم وار تجاع منطقه همچنان حلقات نفوذی آی اس آی داخل افغانستان تجزیه اتحاد شوروی را مرهون زمینه سازی پا کستان تلقی نمودند وتسلط افراطیون راستگرا گزینه انطباق استراتیژی پا کستان سبب گردیده بود مخالفین دست به توسل حاکمیت زده از خدمات فراهم شده آی اس آی استقبال نمایند .

قدرت تک محوری تنظیمی درافغانستان توسط جزایرمخالف به انزوا رفت ، هریک دربساط تطبیق نقشه راه اهتمام ورزیده مواضع متخاصم تشکیل نمودند ، مرکز کشور( کابل ) درنتیجه درگیری تنظیمیهای مجاهدین به مخروبه مبدل شد وبیش از 80 هزارافغانها قربانی گردیدند .

مرحله دوم تطبیق استراتیژی طرح پروژه افغانستان درحال پیاده گردید که جزایر مخالف پایه های یگانه محوریت تنظیم بسراقتدار را لرزاند. میکا نیزم تطبیقی استراتیژی پا کستان پیوسته به تکامل پرداخته وازان سود بدست میآورد ، اما با تجرید حاکمیت مجاهدین اداره آی اس آی گروه طالبان را سال 1373 درجنوب کشور ( ولایت کندهار ) مسلط نمود . دراین راستا پا کستانیها به تعدیل طرح استرا تیژی متوسل شده حمایت مالی بیشترارتجاع منطقه را جلب کرد،همانا گروه طالب قوت گرفتند و به احراز تسلط گسترده درکشور دست یازیدند. بالاخرجزایر متخاصم کشور را تخلیه نمودند طالبها سال 1376-1377و1378 در 95% جغرافیای افغانستان تسلط یافت . با تعدیل استرا تیژی ملیشای پا کستان ، طلاب مدارس ، و3000 افراد نظامی شکست خورده جنگ کارگل باسرحدات هند وستان ، جمعآ حدود یکصد هزار اتباع پا کستانی به اشغال خاک افغانستان پرداختند وبه جمع گروه طالبان متحد شده بالاتراز 250000 نفرمسلح دربرابرغصب 5 %جغرافیای با قیمانده درحوزه شمال کشوربه درگیری پرداختند، اما تلاش گروه طالبان وحامیانش برتسلط اراضی مکمل درافغانستان نتیجه نداد ، همزمان حادثه دراماتیک مرکز تجارتی نیوریاک درسال 2001 زمینه را مساعد ساخت که حضورآنها را با اقدام نظامی ایالات متحده امریکا درافغا نستان ازهم به پاشد . افغانها روند فیصله های کنفرانس بن المان به رهبری جامعه جهانی را برای رسیدن به ملت سازی استقبال نمود وبا پیوستن به این پروسه ، پالیسی گزینشها ، مداخله و تجاوزدرامور افغانستان، توسط پا کستان نظامیگردرهم شکست.

احیای ملت واحد زیرچتر حکومت موقت فرصت خیلی عالی تامین کننده تسهیلات محسوب میگردید که افغانها درآن تصاویر خودرا به تماشا نشستند . متاسفانه رهبری متجرد ازقضایا وشالوده نظام سازی از حضور جامعه جهانی وامکانات تمویل شده نتوانست مدیریت نمایند ، تاثیرات بیرونی بالنوبه فرهنگسازی عدی ازکشورها رهبری ادارات دولتی را به حاشیه راند ونظام ثبات خود را ازدست داد.ولی گروه طالب متلاشی شده دیگر داخل کشور جاپای نداشت سران انها در پا کستان متواری شده بود.البته بعضی افراد میانه رو طالب صادقانه درمحلات مربوط به ادامه زندگی شان مصروف بودند .

دراوایل سال 1383 برای امحای محلات سلب آزادی خودسر ،هیئتی ریاست جمهوری بولایات کندهار ، ارزگان ،هلمند وفراه توظیف گردید ، هیئات تمام واحد های اداری ولا یات را ازنزدیک مشاهده نموده چشم دید خودرا ضمن گذارش بمقام ریاست جمهوری ارایه نمودند ، درآنوقت بخصوص درهلمند جز ولسوالی باغران هیچ حکومت محلی مجزا از حاکمیت وجود نداشت بلکه بعضی ولسوالان ومسوولین امنیتی بقایای تحریک طالبان با جرای امور مصروف بودند . هیئت زمانیکه بولسوالی نوزاد ولایت هلمند مواصلت نمود ، ولسوال وقوماندان امنیه به پذیرائی رفته بررسیهای مورد نظرهیئت زمنیه را مساعد ساختند ، درولسوالیهای موسی قلعه ، کجکی ،سنگین و گرشک هم این مامول عملا مشاهده شد . در جریان سفر بمراتب دیده شد که بدیل کوکنار درزراعت درحال تطبیق است واز کاهش کشت کوکنار مسوولین ادارات محلی نیزمتعهد بودند . برای انکشاف بازسازی ونوسازی طرحها بریاست جمهوری مشخص گردید . متاسفانه در جریان سال 1383 با استقرار نیرهای نظامی بریتانیا درهلمند به پیشنهاد نیروهای مذکور واجازه حکومت اقای کرزی برای بعضی ولسوالان از جناح طالبان ضمن امضای قرارداد حا کمیت سپرده شد . این اقدام زمینه را مساعد ساخت تاظهور مجدد گروه طالبان ، ازدیاد کشت کوکنارونا امنیها تغیرنماید که ازان بعد سطح زرع ، تولید ، قاچاق وترافیک مواد مخدر ومعادنیات گسترش یافته حضورگروه هراسافگنان نیزافزایش یافت. مافیای مواد مخدر ومعدنیات به رهبری نیروهای نظامی بریتانیا اوضاع امنیتی را درهلمند زیر سوال برد ودرهمین اثنا ما فیای اداره نظامی امریکا مستقردرافغانستان نیز متوجه گردید با استفاده از بحران اوضاع قاچاق مواد مخدرومعادن گرانبهای کشور را مدیریت نمودند .

ولی پاکستانیها به لباس دوست به غصب اراضی و گسترش بحران وبی ثباتی درکشور مصروف بود وپیوسته مخالفین ضد دولتی را غرض هر اس افگنی بداخل افغا نستان گسیل مینمود، ایالات متحده امریکا ، بریتانیا بنابرعلایق گذشته تاریخی ازعملکرد پا کستانیها اگاهی داشتند چنانچه کمکهای بی الایشانه حکومت امریکا به عنوان مبارزه علیه تروریزم به پا کستان سیل آسا ادامه داشت اما درمورد قطع مداخله پا کستان بامورافغانستان بی تفاوتی نشان داده بعضآ اتباع کشورهای مذکورمستقر درافغانستان نیز قربانی سیاست نظامیگران پا کستان گردیدند که تا پا یان ریاست جمهوری اوباما هیچ عکس العملی از جانب ایالات متحده امریکا نسبت به پا کستان بمشاهده نرسید .

سال 2014 خروج نیروهای نظامی ایالات متحده ازافغانستان تبرپا کستانیهارا دسته داد ، حلقات رهبری استخباراتی ونظامی آنسوی مرز استرا تیژی پروژه افغانستان را مجددآ بمطالعه گرفتند نتیجه ، تشدید بحران درافغانستان گزینه بود که هراس افگنان وافرغرض تخریبکاری بداخل افغا نستان گسیل گردیدند .

حملات تهاجمی ، انفجاری وانتحاری بالای تاسیسات عام المنفعه ، بالاخص تخریب اماکن مقدس اسلامی ، دینی ، مذهبی ، فرهنگی،طبی معالجوی وتاریخی اقدامات گروه های تروریستی گسیل شده ازآنطرف مرز نه به عنوان توسل به تسلط حاکمیت درافغانستان صورت میگرفت، بل درنتیجه اقدامات ددمنشانه

هراس افگنان ، انسانهای بیگناه ، مرد وزن ، اطفال معصوم ، پیروجوان بی رحمانه به پرتگاه نابودی فرستاده شدند.حلقوم آتش افروز تروریستان گودالی جهنمی است هرگز لب ریز شده نتوانست ریختا ندن خون افغانها بحیث گزینه نهائی دنبال میگردد ، طوریکه تاریخ کشور نشان میدهد هسته ء منفورامن هراس افگنی اوان افاده نام خط فرضی دیورند ایجاد گردید ، وبا قبول متارکه در 1919 مبنی براسترداداستقلال افغا نستان این خط رنگ قرمز بخود گرفت ، ازآن بعد لانه های سازمان یافته علیه خطوط رشد تعالی وترقی نظام فراملی قرارگرفته با استفاده ازمنابع تحجر دست پررورده ، نظام سلطنتی جوان متحول و ترقیخوا { امان الله غازی } به سقوط انجامید . که ازان بعد نیز انواع تحرکات متخرب آنطرف مرزمانند دانه سرطانی ریشه دوانید وتا الحال نسخه مدوا نیافته است .

ناکامی حضور جامعه جهانی به رهبری ایالات متحده امریکا طی یکنم دهه گذشته درافغانستان ، معمای بیش نیست ، درحالیکه استراتیژی پا کستانیها به نحوی ادامه داشته پایان بحران درافغانستان بدون تغیرات درون پا کستان غیرممکن به نظر میرسد؟ وقوع تحول آنسوی مرز متضمن اعاده ثبات در افغانستان قابل تصور بوده وافکار بعضی محافل سیاسی جهانی نیز باین امر معتقد است که پایان چالشهای داخل پا کستان زمینه را برای توسل به ثبات درافغانستان هموار خواهد ساخت ؟ اما پا کستانیها زرنگ وخیلی ماهر هستند باچال وفریب مواضع بین المللی را از دست نخواهد داد وحمایت کشور های همپیمان خویش را از جمله بریتانیا وایالات متحده امریکا کماکان حفظ خواهد کرد .

تهاجم تک قطبی ایالات متحده امریکا درعراق ، لبیا وسوریه بدون کدام دست اورد به اتمام رسید ،جهان بحران آفرینی ثبات اوضاع درین کشورهارا نیکوهش وازمداخله نظامی ایالات متحده امریکا انتقاد نمودند . توسل بزورازمائیهای امریکا ، غارت ثبات اوضاع نورمل کشورهای متذکره بوده که برحالات عادی زندگی مردم تاثیر بد گذاشت وازروند غیرعادی وضع درین کشورهاهنوزهم مردم آن متحمل نابسامانیها میباشند .

با حضور جامعه جهانی در افغانستان اوضاع روبه بهبود رفت ؛ اما طوریکه تذکر بعمل آمد استقرار نیروهای نظامی بریتانیا درهلمند 1383 به بعد بی ثباتی اوضاع شکل دیگری مدیریت گردید تا اینکه گروه طالب رانده شده دوباره علیه دولت دست به سلاح برد ؟ خیلی ساده بود برنامه همبستگی ملی درولایت هلمند انکشاف داده میشد وپروسه فراخوانی مخالفین به زندگی عادی شان عملا توسط افغانها حمایت میگردید ، بد بختانه مافیای مواد مخدر جهانی درتبا نی با ارتجاع محلی ومنطقه این پروسه را سبو تاژ نمودند ودامنه بحران امنی گسترش یافت که حالا روند اوضاع درهلمند ودربعضی ولایات دیگر نورمل نبوده مردم را بیداد مینماید .

پا کستانیها بخاطر مبارزه علیه هراس افگنی حمایت مالی وافر بدست آورد برعکس برای انکشاف پروژه افغانستان هزینه کرده پناه گاه های متنوع درانکشور گسترش داده شد وتروریستهای نامحدود جهت تشدید فعالیت خرابکارانه بداخل افغانستان گسیل گردیدند . ریئس جمهور ایالات متحده امریکا اقای ترمپ اخیرآ استراتیژی جنوب اسیا راطرح واز پا کستان خواست به فعالیتهای هراس افگنی پایان بخشد .حکومت پا کستان نه تنها به استراتیژی ارایه شده امریکا وقع نگذاشت توانست برای جلب نفوذ بین المللی با روسیه ، چین وایران روابط خودرا گسترش دهد . بنآ توسل به تحقق این روابط میر ساند که جهان بسوی چند قطبی متحرک است درینصورت محوریت تک قطبی امریکا متزلز بوده افکار جهان با پدیدهای جدید آشنا میشود آرزوی زوال ابر قدرت جهانی را بیلانس مینمایند.

افغانها معتقد هستند ازمراحل سپری شده جز تاثر چیزی بدست نمی آید دردهای ارایه شده بخشی از تاریخ هر گز فراموش نخواهد شد اما ، قرار است ادامه آن متفاوت ترازگذشته مسیر یابد . منابع جهادی ، تروریزم ، القاعده وطالب ساخته وبافته پا کسستانیها دیگر نخواهد زایئدند ولی گروه متولد داعش در پا کستان دارد هویت منطقه شمول وابعاد جهانی شدن را کسب نموده طرزهراس افگنی متحولتر را از تحرکات جاری افزایش دهند . این گروه درحال حاضر منابع ومکان مطمین درمنطقه وجهان حفظ نموده است ومصونیت آن داخل کشور نیز احساس میگردد. تمرکز هراس افگنی داعش حدود نداشته قرایئن ها میرساند داعش بالحمایه بیرون مرزی گسترده ترازگذشته نیرومیگیرد وفرا ترازمنطقه برای کاربرد استراتژیکی خویش برنامه میریزند .

افتراق جوانب درگیردراعمال ضعف قدرت دولتی درافغانستان خواست ملت نبوده ، افتراات احتراق منش درنهاد های حاکمیت دولتی بی باوریها را به ابعاد زندگی مردم تشدید بخشیده است. بنآ ازدیاد بحران وبی ثباتی اوضاع درکشور زمینه های اند که هراس افگنان پیوسته به اعمال جنایت آمیزخویش ادامه میدهد.

زیرسوال رفتن نا توانیهای منابع کشفی وامنیتی معضل دیگریست که بدون تمویل امکانات لازم نمیتوان بسوی انها انگشت انتقاد دراز نمود؟ برای کسب اعتماد ملت ، مشارکت احزاب سیاسی ، نهاد ها و شخصیتهای متنفذ اصل عمده بوده رهبری دولت بدون توسل به همآهنگیها نسخه علاج ازاین بحران را نخواهد توانست بدست آورد ؟ برای تامین وعجین همه محوری درکشتی شکسته ضرور است از تک محوری اجتناب ورزید درغیرآن سرنوشت بد تاریخی را بازهم بالای مردم افغانستان تکرار خواهد شد.

باعرض حرمت

حلیم صهبا